Profesor, polski filolog, specjalizujący się w literaturoznawstwie, dydaktyce literatury, historii literatury polskiej i romantyzmie; nauczyciel akademicki związany z uczelniami we Wrocławiu, Częstochowie, Słupsku, Wałbrzychu i Jeleniej Górze.
W 1983 roku uzyskał stopień naukowy doktora nauk humanistycznych na Uniwersytecie Wrocławskim W 2001 roku Rada Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nadała mu tytuł naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa o specjalności: literaturoznawstwo, metodyka i dydaktyka literatury. W 2012 roku Prezydent Bronisław Komorowski nadał mu tytuł profesora nauk humanistycznych.
Przez wiele lat prowadził działalność naukowo-dydaktyczną w Instytucie Filologii Polskiej Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie oraz w Akademii Pomorskiej w Słupsku.
Poza działalnością akademicką pracował także jako urzędnik w Kuratorium Oświaty w Jeleniej Górze, gdzie był w latach 90. XX wieku dyrektorem Wydziału Kształcenia i Opieki. Przy jego współudziale w 1998 roku utworzona została w Jeleniej Górze pierwsza samodzielna uczelnia – Kolegium Karkonoskie, którego został prorektorem. W latach 2007-2015 piastował tam przez dwie kadencje urząd rektora.
Zainteresowania naukowe Henryka Gradkowskiego koncentrują się wokół zagadnień związanych z pedagogiką, etyką oraz przede wszystkim literaturoznawstwem ze szczególnym uwzględnieniem dydaktyki literatury, historii literatury polskiej oraz romantyzmu..